تأثیر اندازه ذرات، روش و مدت زمان اسانس گیری بر کمّیت و کیفیت اسانس گیاه pimpinella affinis ledeb.

ترکیب های لیمونن، ترانس-آلفا-برگاموتن، گایجرن، المیسین و جرماکرن b کاربردهای فراوانی در فرمولاسیون فرآورده های دارویی، آرایشی و بهداشتی و عطرسازی دارند که در اسانس گیاه pimpinella affinis ledeb. (گونه بومی ایران و ترکیه) یافت می شوند. در این تحقیق، اندام های هوایی گیاه در مرحله گلدهی و بذردهی از ایستگاه تحقیقاتی البرز کرج جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در دمای آزمایشگاه، با سه روش: تقطیر با آب و بخار، تقطیر با آب و تقطیر با بخار مستقیم، مطابق آزمون های طراحی شده توسط روش آماری تاگوچی با سه عامل روش، زمان و اندازه ذره ای در سه سطح اسانس گیری گردید تا تأثیر کمّی و کیفی عامل ها بر روی اسانس مشخص شود. سپس بازده استخراج اسانس برای هر کدام محاسبه شد و ترکیب های موجود در اسانس ها توسط کروماتوگرافی گازی (gc) و گاز کروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی (gc/ms) شناسایی و درصد ترکیب های تشکیل دهنده آنها تعیین شد. بررسی میانگین داده ها (بازده اسانس ها) نشان داد که اندازه مش 20 در روشهای تقطیر با بخار و تقطیر با آب مقادیر بیشتری از ترکیب های لیمونن، ترانس-آلفا-برگاموتن و گایجرن حاصل می شود. برای المیسین و جرماکرن b اندازه مش40، روش تقطیر با بخار و زمان 5/2 ساعت بهترین نتیجه را می دهد. بیشترین بازده اسانس در روش تقطیر با آب و بخار با اندازه مش 20 و کمترین نیز در همین روش با مش 14 می باشد. بنابراین، با انتخاب شرایط اسانس گیری می توان به درصد دلخواه از میزان اسانس و ترکیب مورد نظر دست یافت.